W piątek 13 maja 2022 r. słuchacze Uniwersytetu wysłuchali w szkolnej auli PSB/CKU wykładu prof. dr hab. Joachima Dieca pt. "Moskwa. Iluzja Trzeciego Rzymu i jednego narodu imperialnego". Wykładowca, z urodzenia Bytomianin, jest politologiem, pracownikiem naukowym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, obecnie w Katedrze Badań nad Obszarem Eurazjatyckim. W czasie trwającego prawie 90 min. wykładu pan Profesor wyjaśnił słuchaczom Uniwersytetu, co kryje się za dosyć tajemniczym tematem wykładu. Co oznacza ILUZJA TRZECIEGO RZYMU a co ILUZJA JEDNEGO NARODU i jakie są przyczyny "operacji specjalnej" rozpoczętej na Ukrainie 24 lutego przez wojska rosyjskie na polecenie Влади́мирa Влади́мировичa Пу́тинa.
To pierwsze to przekonanie elit i bardzo dużej części społeczeństwa Rosji, że Moskwa i Rosja są kontynuatorami tradycji i kultury Rzymu. Tego pierwszego, starożytnego Rzymu - państwa obejmującego obszary basenu Morza Śródziemnego, które w 395 roku n.e. rozpadło się na część zachodnią i wschodnią, i którego część zachodnia (Cesarstwo zachodniorzymskie), po dwukrotnym zdobyciu przez barbarzyńców, upadła w 476 roku w wyniku problemów wewnętrznych. I tego drugiego, czyli Cesarstwa wschodniorzymskiego, później Cesarstwa Bizantyńskiego (pot. i skrótowo Bizancjum), czyli greckojęzycznego, średniowiecznego cesarstwa rzymskiego ze stolicą w Konstantynopolu, którego koniec utożsamiany jest najczęściej wraz z upadkiem Konstantynopola i początkiem Imperium Osmańskiego w 1453 roku. To drugie, to szczególnie często powtarzane w kilkunastu ostatnich latach przez Putina stwierdzenie, że nie ma narodu ukraińskiego, ale także nie ma narodu białoruskiego. Jest tylko naród ruski, czytaj rosyjski. Zgodnie z tym języki ukraiński i białoruski są jedynie odmianą języka rosyjskiego i stanowią etap pośredni do przyszłej pełnej rusyfikacji, w ramach tzw. „trójjedynego” narodu rosyjskiego.
Aktualna idea polityczna Rosji to mieszanina panslawizmu, nacjonalizmu i szowinizmu. Na ich bazie budowane jest w społeczeństwie przeświadczenie, iż Rosja nie odegrała jeszcze należnej sobie roli w historii świata, ale ma w tym zakresie nieograniczone możliwości twórczego działania; że Zachodnia Europa ulega stopniowemu rozkładowi, a jej podstawy ideowe na których się opiera tzn. katolicyzm, protestantyzm, racjonalizm, rzymski system prawno-państwowy, wolność i autonomia jednostki nie przystają do współczesności, że Zachód poniża Rosję, umniejsza jej znaczenie goeopolityczne i jest jej wrogiem.
Kończąc swój wykład pan Profesor, sprowokowany pytaniem z sali, przez chwilę zastanawiał się, jak potoczyłaby się historia Rosji i innych republik dawnego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR), gdyby 31 grudnia 1999 roku, po rezygnacji Jelcyna ze stanowiska prezydenta, Putin nie przejął obowiązków prezydenta Rosji. Konkluzją tych rozważań było stwierdzenie, że trudno to przewidzieć, ale była wtedy szansa na kontynuowanie demokratycznych i liberalnych zmian zainicjowanych przez Gorbaczowa i kontynuowanych przez Jelcyna.
RK
